TÜRKİYE’DE İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ) NASIL ALINIR?

İkamet izni (oturma izni), yabancı kişilerin vize süresinden, vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da 90 günden fazla kalmak isteyen yabancıların almak zorunda olduğu izin türüdür. Bu ikamet iznini almak isteyen yabancılar ilk olarak e-ikamet web sitesi üzerinden randevu almalıdır. Sonrasında randevu gün ve saatinde gerekli belgelerle birlikte İl Göç İdaresine başvurulur. Bu başvurular avukat tarafından da yapılabilmektedir. Başvuru reddedilirse, yabancı kişi karara karşı itiraz edebilir veya iptal davası açabilir. Başvurunun eksiksiz ve yasaların gösterdiği şekilde, talep edilen evraklar tamamlanmış bir şekilde yapılması çok önemlidir. İkamet (oturma) izni, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 19. maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır: ‘’Türkiye’de, vizenin ya da vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. Oturma izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybeder.’’ (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf)

TÜRKİYE’DE İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ) VERİLMEYEN YABANCILAR:

1. Pasaportu, pasaport yerine geçen belgesi, vizesi veya ikamet ya da çalışma izni olmayanlar ile bu belgelerin ya da izinlerin hileli yollarla edinildiği veya sahte olduğu anlaşılan,
2. Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az 60 gün süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi olmayan,
3. Türkiye’ye girişleri yasaklı olan,
4. Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından sakıncalı görülen,
5. Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyan,
6. Suçluların geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanık ya da hükümlü olan,
7. Kalacağı süreyi kapsayan geçerli bir sağlık sigortası bulunmayan,
8. Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacını haklı nedenlere dayandıramayan,
9. Türkiye’de kalacağı sürede, yeterli ve düzenli maddi imkana sahip olmayan,
10. Vize ihlalinden veya önceki ikamet (oturma) izninden doğan borç ve cezaları ödemeyi kabul etmeyen yabancılara ikamet izni verilmez. Yukarıda sayılanlar birer genel şart olup, her bir ikamet izni (oturma izni) türü için ayrıca özel şartlar mevcuttur.

 

1. KISA DÖNEM İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ):

Kısa dönem ikamet izni, Türkiye’de vize süresi veya vize muafiyeti süresinden daha uzun bir süre boyunca kalmak isteyen ve YUKK madde 32’deki şartları sağlayan yabancıların başvurabileceği oturma izni çeşididir. Kısa dönem oturma izni alma şartları şunlardır:

1. YUKK 31/1’de sayılan gerekçelerden birini veya birkaçını ileri sürerek talepte bulunmak ve bu talebe ilişkin bilgi ve belgeleri ibraz etmek,
2. YUKK 7’de belirtilen, Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyen yabancılardan biri olmamak,
3. Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak,
4. İstenilmesi halinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak,
5. Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek

Turistik ikamet, tedavi amaçlı ikamet, gayrimenkul alarak ikamet türleri kısa dönem ikamet izninin birer çeşididir. Son zamanlarda Türkiye’de turistik ikamet başvuruları ise sıkı şartlara bağlanmış ve oldukça zorlaştırılmıştır.

 

1. GAYRİMENKUL ALARAK İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ) ALMA:

Gayrimenkul alarak ikamet izni, Türkiye’den konut niteliğinde ve büyükşehirlerde 75.000 USD ve diğer illerde 50.000 USD’nin üzerinde taşınmaz alan yabancıların başvurabileceği ikamet izni türüdür. Eğer, aile üyeleri konut üzerinde paylı ya da elbirliğiyle mülkiyet hakkına sahipse, aile üyelerinin de gayrimenkul oturma iznine başvuru yapabilmeleri mümkündür. Ancak, eş ve çocuklar için de ikamet izni alınması isteniyorsa, tapuda bu kimselerin de ismine yer verilmesi gerekmektedir.

Özel şartlar ise şunlardır:

1. Gayrimenkul konut niteliğinde olmalı ve bu amaçla kullanılmalıdır,
2. Konutun değeri, büyükşehir sınırları içindeyse en az 75.000 USD, diğer il sınırlarında ise en az 50.000 USD olmalıdır.
3. Yabancı kişi, konutun satın alırken ödemesi gereken bedelini satıcıya banka aracılığıyla ödemiş olmalıdır.

 

1. UZUN DÖNEM İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ):

Uzun dönem ikamet izni, Türkiye’de kesintisiz en az 8 yıl ikamet (oturma) izniyle kalmış olan ya da İçişleri Bakanlığı’nın belirlemiş olduğu bazı şartları yerine getiren yabancılara verilen süresiz ikamet iznidir. Uzun dönem ikamet izni sahibi yabancı kişi, harç ücreti ödemeksizin süresiz olarak ikamet (oturma) iznine hak kazanır. Uzun dönem ikamet izni alma şartları şunlardır:

1. Kesintisiz en az 8 sene ikamet izniyle Türkiye’de kalmış olmak,
2. Son 3 yıl içerisinde sosyal yardım almamış olmak, 
3. Yabancının kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olmak, 
4. Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,
5. Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak.

 

1. ÖĞRENCİ İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ):

Öğrenci ikamet izni, Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora öğrenimi görecek yabancı öğrencilere verilen ikamet iznidir. Bu ikamet çeşidinde yaş oldukça önemlidir. Her bir öğrenim dalında ayrı yaş koşulları mevcuttur.

Öğrenci oturma (ikamet) izninde, yabancının Türkiye’de öğrenim göreceğine gösterici nitelikteki bilgi ve belgeleri ibraz etme, Türkiye’ye girişe izin verilmeyen yabancılardan olmama ve Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini verme şartları aranır.

 

1. AİLE İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ):

Aile ikamet izni; Türk vatandaşlarının veya ikamet iznine sahip olan yabancıların yabancı eşine, kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna ya da bağımlı yabancı çocuğuna verilen oturum iznidir. Bu oturum izni aynı zamanda, mültecilerin ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin, kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna ya da bağımlı yabancı çocuğuna da verilir.

 

Aile ikamet izni başvurusunda, destekleyici ve ikamet (oturma) izni başvurusu sahibi olmak üzere iki tür kişi bulunur. Destekleyici, Türkiye’ye gelecek olan yabancının masraflarını üstlenecek olan ve ikamet izni başvurusunda dayanak gösterilen kişidir.

Destekleyici kişinin sağlaması gereken şartlar şunlardır:

1. Destekleyicinin toplam geliri asgari ücretten az olmamalı ve geliri ailedeki fert başına asgari ücretin 1/3’inden az olmamalıdır.
2. Destekleyici, ailedeki kişi sayısına göre genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmalı ve tüm aile fertlerini kapsayan sağlık sigortası yaptırmış olmalıdır. 
3. Eğer destekleyici kişi yabancıysa, Türkiye’de en az 1 yıldır ikamet (oturma) izniyle kalıyor olmalıdır.
4. Adres kayıt sisteminde destekleyicinin kaydı bulunmalıdır.
5. Destekleyicinin adli sicil kaydını almış olması gerekir.

 

Başvuru sahibi yabancının sağlaması gereken şartlar şunlardır:

1. Başvurucu, destekleyenin yabancı eşi ise bunu ispat eden belgeyi ibraz etmelidir.
2. Çocuk için başvuruluyorsa, çocuk, destekleyenin veya eşinin ergin olmayan ya da bağımlı olan ergin çocuğu olmalıdır ve bu durumu ispat eden bilgi ve belgeler ibraz edilmelidir.
3. Başvurucu, destekleyici ile birlikte yaşadığını veya yaşama niyetinin olduğunu ortaya koymalıdır.
4. Başvurucu, destekleyen kişi ile evliliğini ikamet (oturma) izni alabilmek için yapmamış olmalıdır.
5. Başvuran yabancı eş, 18 yaşını doldurmuş olmalıdır.
6. İkamet şartı hariç olmak üzere, destekleyici için getirilen şartlar başvurucu tarafından da sağlanmalıdır

 

1. İNSANİ İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ):

İnsani ikamet izni, YUKK m.46’da düzenlenen durumların varlığı halinde yabancılara insani nedenlerle verilen istisnai bir oturma iznidir. YUKK 46’da belirtilen insani ikamet izni alma şartları şunlardır:

1. Çocuğun yüksek yararının söz konusu olması,
2. Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde, yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmemesi,
3. YUKK m.55 uyarınca hakkında sınır dışı kararı verilemeyecek olan kişilere,
4. Sınır dışı etme, kabul edilemez başvuru ve başvurunun geri çekilmiş veya geri çekilmiş sayılma kararlarına karşı yargı yoluna başvurulması halinde,
5. Başvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince,
6. Acil nedenlerden dolayı veya ülke menfaatlerinin korunması ile kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından Türkiye’ye girişine ve Türkiye’de kalmasına izin verilmesi gereken yabancıların, ikamet izni verilmesine engel teşkil eden durumları sebebiyle diğer ikamet izinlerinden birini alma imkânı bulunmadığında,
7. Olağanüstü durumlarda, insani ikamet (oturma) izni başvurusu yapılabilir.

 

Yukarıda belirtilen hallerde, diğer ikamet izinlerinin verilmesindeki şartlar aranmadan başvuru yapılabilir. Ayrıca, insani ikamet izni alan yabancılar, iznin veriliş tarihinden itibaren en geç 20 iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıt yaptırmak zorundadır.

Bunların dışında bir de insan ticareti mağduru ikamet izni (oturma izni) çeşidi bulunmaktadır.

 

TÜRKİYE’DE NASIL İKAMET İZNİ (OTURMA İZNİ) ALABİLİRİM?

            Yukarıda sayılan tüm oturum çeşitleri her yabancı ve yabancının durumu için özel olarak değerlendirilmeli ve buna göre bir yol seçilmelidir. Başvurunun eksiksiz yapılması ve sürecin doğru, tam, şeffaf ve güvenli bir şekilde takip edilmesi son derece önem arz etmektedir. Başvuru sürecinde yapılacak herhangi bir hata ya da belgelerde meydana gelebilecek eksiklik, başvurunun reddine veya başvuru sürecinin uzamasına sebebiyet verebilmektedir. Bu konuda Alliance Law olarak her türlü hukuki ve teknik destek uzman avukatlarımız tarafından eksiksiz olarak sağlanmaktadır. Türkiye’de ikamet (oturma) izni konusunda danışmanlık için Alliance Law ile iletişime geçebilirsiniz.